Kortademigheid

Kortademigheid is wat het woord zegt, kort van adem zijn. Ademnood. Benauwdheid, ook zonder zware inspanning. Dat is dus iets anders dan het normale hijgen na zware inspanning. Kortademigheid na een stukje sprinten is normaal. Kortademigheid door een hartziekte is niet normaal en kan zich al na een kleine inspanning of zelfs zonder inspanning voordoen. Abnormale kortademigheid kan een symptoom zijn van bijvoorbeeld hartfalen. Bij deze veelvoorkomende hartziekte is de knijpkracht van het hart verminderd en ontstaat er een soort fileprobleem. De hartspier kan het bloed minder krachtig wegpompen waardoor de bloeddruk in de longen stijgt en het bloed in de longen te weinig zuurstof kan opnemen. Net als na een zware inspanning ontstaat er een zuurstoftekort, dat de persoon in kwestie probeert aan te vullen door te hijgen. A bnormale kortademigheid kan ook ontstaan door een longembolie of door een ziekte die niets met het hart te maken heeft, zoals verzwakte longen of bloedarmoede. Soms is het lastig om vast te stellen of het hart of de longen de kortademigheid veroorzaken.

Fileprobleem bij hartfalen

Bij hartfalen is vaak de linkerhelft van het hart minder goed in staat om het zuurstofrijke bloed rond te pompen. Door de verminderde pompkracht stroomt het bloed moeilijker het hart uit en ontstaat een hogere bloeddruk in de linkerboezem. Die hogere bloeddruk in de linkerboezem werkt door in de bloedvaten die het zuurstofrijke bloed van de longen naar het hart vervoeren, de longaders. De hogere druk in de longaders heeft op zijn beurt tot gevolg dat de druk ook stijgt in de kleinste bloedvaatjes in de longen, de haarvaten rond de longblaasjes. Het is als het ware een fileprobleem, waarbij de drukte op het verkeersplein leidt tot drukte op de aanvoerwegen.

In de longblaasjes komt er zuurstof in het bloed en wordt er koolzuur afgestaan. Maar de hoge bloeddruk in de haarvaten kan de uitwisseling van gassen verstoren, er komt vocht uit het bloed in de longblaasjes en de longfunctie verslechtert. Het lichaam krijgt minder zuurstof en compenseert dat door kortademigheid.

Kortademigheid Hartfalen kan de oorzaak van kortademigheid zijn. Door een verzwakte hartspier stroomt het bloed minder goed door en stijgt de bloeddruk in de longen. De bloedsomloop heeft als het ware te kampen met een fileprobleem, waarbij de drukte op het verkeersplein (het hart, zie A) leidt tot drukte op de aanvoerwegen (de bloedvaten van de longen naar het hart, zie B).

Hoe weet je of kortademigheid abnormaal is?

Kortademigheid is in de meeste gevallen een volstrekt normaal verschijnsel. Als je je flink hebt ingespannen kun je buiten adem raken. Daar is niks mis mee. Als je niet goed getraind bent, kun je zelfs van een lichte inspanning in ademnood raken. Mensen met overgewicht hebben daar vaak last van.

Hoe weet je nu of kortademigheid abnormaal is? In één geval weet je dat zeker, namelijk als je kortademig bent zonder dat je je op welke manier dan ook hebt ingespannen. Bijvoorbeeld als je midden in de nacht met ademnood wakker wordt (nachtelijke kortademigheid). Dat is vaak een symptoom van hartfalen. Bij lichte inspanning (kortademigheid bij inspanning) is het minder zeker of je kortademigheid abnormaal is.

Kortademigheid Kortademigheid zonder inspanning, bijvoorbeeld ’s nachts in bed, kan een symptoom zijn van een hartziekte.

Nachtelijke kortademigheid

Je ligt rustig te slapen en wordt midden in de nacht plotseling wakker. Je hapt naar adem als een vis op het droge. Je doet het raam open en gaat rechtop in bed of op een stoel zitten om meer lucht te krijgen. De ademnood is soms zo hevig dat je het gevoel hebt dat je stikt. Soms moet je hoesten. Als je zoiets meemaakt, heb je een aanval van nachtelijke kortademigheid. Het is verstandig naar de dokter te gaan, want de kans bestaat dat je een hartziekte of een longaandoening hebt.

Kortademigheid bij inspanning

Ook kortademigheid bij inspanning kan wijzen op een hartziekte. Kortademigheid na inspanning kan natuurlijk ook gewoon door een gebrek aan conditie komen. Of kortademigheid abnormaal is kun je zelf het beste beoordelen. Het is abnormaal als je gewoonlijk vrij actief bent en opeens kortademig wordt als je de trap op gaat. Maar het is wel normaal als je nauwelijks actief bent en dan kortademig wordt bij het traplopen. Als een dokter denkt dat je kortademigheid veroorzaakt wordt door een hartziekte zal hij proberen de ernst van de kortademigheid in te schatten. Hij zal bijvoorbeeld vragen hoe lang je kunt (trappen) lopen zonder kortademig te worden.

Hyperventilatie

Kortademigheid kan ook veroorzaakt worden door hyperventilatie, wat meestal vrij onschuldig is. Hyperventilatie is vaak het gevolg van angst of stress, waardoor je snel gaat ademhalen of diep gaat zuchten.

Bij hyperventilatie heb je het gevoel dat je niet diep genoeg kunt ademhalen, maar eigenlijk is de uitwisseling van gassen in de longen juist te intensief. Het voorvoegsel hyper betekent ‘te veel’, want je ademt (of ventileert) te snel waardoor het bloed in de longen te snel koolzuurgas afstaat. Daardoor ontstaat er een koolzuurgastekort in het bloed.

Hyperventilatie kan gepaard gaan met tintelingen, pijn op de borst en het gevoel dat je gaat flauwvallen. De verhouding van bloedgassen normaliseert vrij snel als je de lucht die je uitademt weer opnieuw inademt, bijvoorbeeld door in een plastic zakje te ademen. Dan bevat de ingeademde lucht meer koolzuurgas, zodat het koolzuurgehalte in het bloed weer op peil komt.