Reanimatie

De kans dat het hart van het ene moment op het andere zijn pompvermogen verliest is heel klein, maar het kan gebeuren. Je leven hangt dan af van een snelle en goed uitgevoerde reanimatie.

De oorzaak van het verlies aan pompkracht is in vier van de vijf gevallen kamerfibrilleren, een gevaarlijke hartritmestoornis. De spiercellen in de hartkamers trekken niet meer ritmisch samen maar gaan chaotisch trillen, waardoor het hart opeens niet meer in staat is om het bloed rond te pompen en de bloedsomloop tot stilstand komt. Kamerfibrilleren kan plotseling ontstaan bij een hartinfarct, als een deel van de hartspier niet meer goed werkt. De gevolgen zijn vaak zeer ernstig. Organen en weefsels krijgen plotseling geen zuurstof meer en de schade aan de hersenen kan al na zes minuten onherstelbaar zijn.

AED (Automatische Externe Defibrillator)

Een belangrijk onderdeel van een reanimatie is het toedienen van een elektrische schok met een AED. Die schok stopt het kamerfibrilleren en herstelt het normale hartritme. Maar een AED is meestal niet direct beschikbaar. Om de tijd te overbruggen is hartmassage en beademing eveneens van groot belang.

Wat doet een AED? Een AED geeft het hart een flinke schok, waardoor alle elektrische activiteit wordt stopgezet. Dat geeft de natuurlijke gangmaker van het hart, de sinusknoop, de kans om het normale ritme weer op te nemen.

Sinds enkele jaren bevordert de Nederlandse overheid de verspreiding van AED’s, niet alleen in openbare ruimtes maar ook bijvoorbeeld in politieauto’s. Een AED in de openbare ruimte kan in een noodgeval door iedereen worden gebruikt.

Zie je iemand in elkaar zakken en voel je geen hartslag of adem, bel dan eerst 112. Begin daarna pas met hartmassage en beademing. Het is van levensbelang dat een AED zo snel mogelijk ter plaatse is.

Een reanimatie wordt uitgevoerd met een AED, een apparaat dat een elektrische schok toe kan dienen. Om de tijd voordat de AED ter plaatse is te overbruggen, is hartmassage en beademing noodzakelijk.

Hoe eerder, hoe beter

Hoe eerder de bloedsomloop weer op gang komt, hoe beter. Dit kan een kwestie van seconden zijn. Een goed uitgevoerde hartmassage in combinatie met beademing beperkt de schade aan de hersenen in de eerste minuten, maar is niet in staat om het hart weer normaal te laten kloppen. Dat kan uitsluitend door het toedienen van een elektrische schok met een AED. Alleen een elektrische schok kan het kamerfibrilleren stoppen en de hartspiercellen weer terug in hun normale ritme brengen.

Reanimatie is erop gericht om zo snel mogelijk een AED te gebruiken en de tussentijd te overbruggen met hartmassage en beademing. In het ziekenhuis is een defibrillator snel beschikbaar en duurt de hartmassage en beademing heel kort, als er al zo’n fase is. Buiten het ziekenhuis duurt de hartmassage en beademing vrijwel altijd veel langer, want het kost tijd voordat er een ambulance of een AED ter plaatse is. Reanimatie buiten het ziekenhuis is een stappenplan: eerst alarm slaan, dan hartmassage en beademing, vervolgens AED en tenslotte nazorg.

Zie je iemand in elkaar zakken en voel je geen hartslag of adem, bel dan eerst 112. Begin daarna pas met hartmassage en beademing. Het is van levensbelang dat een AED zo snel mogelijk ter plaatse is.

Alarm slaan

Als je iemand plotseling in elkaar ziet zakken moet je eerst controleren of er hartslag en ademhaling is. In de meeste gevallen zal dat zo zijn en is reanimatie niet nodig. Maar soms is er geen adem en hartslag. Dan is het van levensbelang dat je alarm slaat door zo snel mogelijk 112 te bellen. Dat vergroot de kans dat een AED op tijd ter plaatse is.

Als je in een openbare ruimte zoals een vliegveld bent, dan hangt een AED mogelijk voor het grijpen aan de muur. Een AED in de openbare ruimte zit in een groen kastje met de witte letters AED. Het gebruik van zo’n AED vereist geen bijzondere deskundigheid. In een noodgeval kun je het kastje openen en de gesproken instructies van het apparaat volgen. De AED controleert automatisch of het toedienen van een elektrische schok inderdaad nodig is. Hangt een AED niet voor het grijpen aan de muur, dan moet je na het alarm slaan beginnen met hartmassage en beademing.

Hartmassage en beademing

Hartmassage en beademing houden de bloedsomloop zo goed mogelijk in stand tot de AED ter plaatse is. Hartmassage is het krachtig indrukken van de borstkas om de holtes in het hart kunstmatig leeg te persen. Via mond-op-mondbeademing wordt er verse zuurstof in de longen geblazen.

Hartmassage en beademing kun je niet uit een boekje leren. Het is een behoorlijk inspannende klus die je moet leren door het te doen. Een cursus hartmassage is voor iedereen nuttig, maar zeker voor huisgenoten van mensen die een verhoogd risico op een plotse hartdood± hebben. De meeste gevallen van plotse hartdood zijn mannen van middelbare leeftijd die het gewoon thuis overkomt. Een cursus hartmassage kun je volgen in de meeste ziekenhuizen.

Na de reanimatie

Iemand die is gereanimeerd wordt opgenomen in het ziekenhuis. In veel gevallen ging aan de reanimatie een hartinfarct vooraf en behandeling is vrijwel altijd noodzakelijk. Ook wordt onderzocht of de hersenen schade hebben ondervonden.

Er kan risico op herhaling zijn. In dat geval wordt soms via een operatieve ingreep een inwendige defibrillator geplaatst. De naam voor zo’n apparaat is ICD, een afkorting van Implanteerbare Cardioverter Defibrillator. Een ICD is eigenlijk een onderhuidse miniatuurversie van een AED.